Ze zoemen, kruipen en fladderen overal om ons heen, maar wat doen ze eigenlijk voor ons en de wereld om ons heen?
Insecten. Voor veel mensen zijn het vooral hinderlijke beestjes die je liever uit je buurt houdt. Ze houden je uit de slaap met hun gezoem en jeukende muggenbulten, je moet uitkijken voor wespen op het terras; het imago van insecten is niet bepaald geweldig. Toch spelen deze kleine dieren een reusachtige rol in het functioneren van onze planeet. Sterker nog: zonder insecten zou het leven zoals wij het kennen volledig instorten.
Bestuivers van onschatbare waarde
Misschien wel de bekendste rol van insecten is die van bestuiver. Denk aan bijen, hommels, vlinders, motten en zelfs sommige kevers. Zonder hen zouden bloemen geen vruchten voortbrengen en zouden gewassen zoals appels, tomaten, koffie en cacao niet kunnen groeien. Naar schatting is zo’n 75 procent van alle voedselgewassen afhankelijk van bestuiving door dieren en het overgrote deel daarvan gebeurt door insecten. Zonder hun hulp zou de wereldwijde voedselproductie een flinke klap krijgen en je ontbijt een stuk saaier worden.
Natuurlijke opruimers
Insecten zijn ook de schoonmakers van de natuur. Denk aan mestkevers, die zich voeden met keutels en zo zorgen voor een schonere omgeving en vruchtbare grond. Of aan aasvliegen en kevers die dode dieren afbreken, waardoor voedingsstoffen terug de bodem in gaan. Zonder deze opruimers zouden bossen, weiden en zelfs steden vol liggen met afval en rottend materiaal.
Smakelijk hapje
Insecten vormen een belangrijke schakel in voedselketens. Voor vogels, amfibieën, vissen en zoogdieren zoals egels en vleermuizen zijn insecten een onmisbare voedselbron. Vooral jonge vogels zijn volledig afhankelijk van insecten tijdens hun eerste levensweken. Minder insecten betekent dus automatisch minder jonge vogels; en dat effect sijpelt door in het hele ecosysteem.
Geheime grondverbeteraars
Veel insecten leven onder de grond, zoals mieren en larven van kevers. Daar spelen ze een stille, maar cruciale rol in het beluchten van de bodem, het afbreken van organisch materiaal en het verbeteren van de structuur van de aarde. Zo zorgen ze ervoor dat planten beter kunnen groeien en water makkelijker wordt opgenomen; erg belangrijk in tijden van droogte of overstromingen.
Kanarie in de kolenmijn
Insecten zijn ook uitstekende indicatoren voor de gezondheid van een ecosysteem. Als insectenpopulaties afnemen, is dat vaak een vroege waarschuwing dat er iets mis is met het milieu, zoals vervuiling of het gebruik van pesticiden. Wetenschappers volgen dan ook met argusogen de trends in insectenaantallen; en die trends zijn helaas zorgwekkend.
Waarom we insecten moeten koesteren
In de afgelopen decennia zijn de aantallen insecten wereldwijd dramatisch gedaald. Oorzaken zijn onder meer intensieve landbouw, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, klimaatverandering en verlies van leefgebied. Door deze achteruitgang komt niet alleen de natuur in gevaar, maar ook onze eigen voedselvoorziening en gezondheid.
Gelukkig kunnen we ook iets doen: meer bloemen zaaien, minder gif gebruiken in de tuin en bewust kiezen voor biologische producten. Want hoe klein ze ook zijn, insecten verdienen een grote plek in ons hart én in ons beleid.
Bron: Milieucentraal
