De angst dat smartphones, tablets en andere digitale snufjes ons dommer maken op latere leeftijd, lijkt ongegrond. Uit een grootschalig Amerikaans onderzoek blijkt dat oudere mensen die actief gebruikmaken van digitale technologie juist minder snel geestelijk achteruitgaan. Het beeld van schermtijd als sluipmoordenaar van ons denkvermogen blijkt genuanceerder te liggen dan gedacht.
Wetenschappers analyseerden gegevens van meer dan 400.000 volwassenen van 50 jaar en ouder uit 57 eerder gepubliceerde studies. En wat bleek? Mensen die regelmatig computers, smartphones of het internet gebruikten, scoorden beter op cognitieve tests en vertoonden minder tekenen van mentale achteruitgang dan leeftijdsgenoten die de digitale wereld links lieten liggen.
De gemiddelde leeftijd van de onderzochte groep lag rond de 69 jaar. Alle deelnemers waren getest op hun cognitieve vermogens of hadden al een diagnose op dat vlak op zak. De fascinerende resultaten zijn deze week in het vakblad Nature Human Behaviour verschenen.
Hoopvolle boodschap
“Voor de eerste generatie die echt met digitale middelen opgroeide, lijkt het gebruik ervan samen te hangen met beter denkvermogen”, zegt neuropsycholoog Jared Benge van UT Health Austin in The Guardian. “Dat is een hoopvollere boodschap dan de doemscenario’s over digitale dementie doen vermoeden.”
Hoewel de onderzoekers niet met zekerheid kunnen zeggen of technologie het brein actief beschermt, of dat mensen met een beter functionerend brein simpelweg vaker digitale middelen gebruiken, zien ze aanwijzingen voor een wederkerige relatie. Volgens Benge spelen daarbij drie kernfactoren een rol: complexiteit, connectie en compensatie.
Digitale apparaten dagen gebruikers mentaal uit door bijvoorbeeld complexe taken mogelijk te maken of te ondersteunen. Daarnaast bevorderen ze sociale verbondenheid, wat positief blijkt voor het brein. En ten slotte maken ze het mogelijk om beperkingen te compenseren; denk aan navigatie via GPS, herinneringen voor medicatie of automatische betalingsherinneringen.
Niet alle schermtijd is gelijk
De manier waarop technologie gebruikt wordt, is wel cruciaal. “Wie zijn smartphone gebruikt zoals men naar televisie kijkt, passief en zittend, zal er weinig baat bij hebben”, zegt Michael Scullin, cognitief neurowetenschapper aan Baylor University. “Maar wie de technologie inzet om geestelijk actief te blijven, contacten te onderhouden of het dagelijkse leven te vergemakkelijken, kan er juist voordeel van hebben.”
Andere wetenschappers sluiten zich daarbij aan. Zo noemt professor Peter Etchells van Bath Spa University het een ‘volwassen studie’ die eindelijk voorbij de simpele vraag “is schermtijd goed of slecht?” durft te kijken. Sam Gilbert, cognitief neurowetenschapper aan University College London, benadrukt dat er een duidelijk verband is tussen digitaal gebruik en beter denkvermogen bij ouderen. Wat de richting van dat verband precies is, oorzaak of gevolg, blijft vooralsnog onduidelijk.
Tijd voor een positiever beeld
De studie daagt in elk geval het idee uit dat technologie ons brein aantast. Integendeel, het biedt hoopvolle perspectieven. Dr. Vincent O’Sullivan, econoom aan de University of Limerick, verwoordt het als volgt: “De gedachte dat technologie ons dom maakt, leeft breed, zeker in de media. Maar dit onderzoek toont aan dat digitaal actief zijn juist samengaat met een gezonder brein. Zodra we begrijpen hoe dat precies werkt, kunnen we daar misschien gerichte interventies op baseren om cognitieve achteruitgang te voorkomen.”
Bron: The Guardian
